Zabiegi kosmetyczne cieszą się w Polsce ogromną popularnością. Coraz więcej osób decyduje się na korzystanie z usług salonów kosmetycznych, gabinetów medycyny estetycznej czy spa. Niestety, wraz z rozwojem branży rośnie także liczba przypadków nieudanych zabiegów, które mogą skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, estetycznymi, a także prawnymi. Pojawia się zatem pytanie, kto i w jakim zakresie ponosi odpowiedzialność prawną za źle przeprowadzony zabieg kosmetyczny?
1. Charakter prawny umowy z salonem kosmetycznym
Korzystając z usług kosmetycznych, klient zawiera umowę z przedsiębiorcą. Najczęściej jest to umowa o świadczenie usług (art. 750 Kodeksu cywilnego), która w wielu aspektach jest zbliżona do umowy zlecenia. Oznacza to, że kosmetyczka lub kosmetolog zobowiązuje się do należytego starania, a nie zawsze do osiągnięcia konkretnego rezultatu.
Jednak w przypadku zabiegów o charakterze upiększającym (np. makijaż permanentny, manicure hybrydowy) coraz częściej mówi się o cechach umowy o dzieło ponieważ klient oczekuje konkretnego efektu. W zależności od kwalifikacji prawnej umowy inne mogą być zasady odpowiedzialności.
2. Odpowiedzialność cywilna
Najczęściej spotykaną formą odpowiedzialności za źle przeprowadzony zabieg jest odpowiedzialność cywilna. Klient może dochodzić swoich praw m.in. na podstawie:
-
odpowiedzialności kontraktowej gdy zabieg został wykonany nienależycie lub niezgodnie z umową (art. 471 k.c.),
-
odpowiedzialności deliktowej gdy doszło do czynu niedozwolonego, np. poparzenia skóry czy zakażenia (art. 415 k.c.).
W praktyce klient może żądać:
-
zwrotu kosztów zabiegu,
-
odszkodowania za poniesione szkody (np. koszty leczenia, konsultacji medycznych),
-
zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (ból, cierpienie, utratę pewności siebie).
3. Odpowiedzialność karna
W niektórych przypadkach źle przeprowadzony zabieg może prowadzić do odpowiedzialności karnej osoby wykonującej usługę. Dotyczy to sytuacji, gdy:
-
doszło do uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia (art. 156 157 k.k.),
-
zabieg został wykonany bez zgody klienta lub w sposób wprowadzający go w błąd,
-
osoba wykonująca zabieg nie miała wymaganych kwalifikacji (co może zostać uznane za narażenie na niebezpieczeństwo art. 160 k.k.).
4. Odpowiedzialność zawodowa i administracyjna
Kosmetolodzy czy właściciele gabinetów kosmetycznych podlegają także odpowiedzialności administracyjnej. Organy sanitarne (Sanepid) mogą nałożyć karę w przypadku naruszenia standardów higieny, a Inspekcja Handlowa, gdy stwierdzi nieuczciwe praktyki rynkowe.
Warto podkreślić, że coraz częściej pojawia się także dyskusja na temat granicy między kosmetologią a medycyną estetyczną. Jeżeli zabieg ingeruje w tkanki w sposób zastrzeżony dla lekarzy (np. ostrzykiwanie botoksem, wypełniacze), jego wykonanie przez osobę nieuprawnioną może stanowić naruszenie prawa.
5. Jak klient może dochodzić swoich praw?
Osoba poszkodowana ma kilka możliwości:
-
Reklamacja w salonie kosmetycznym jako pierwszy krok.
-
Pozew cywilny o odszkodowanie i zadośćuczynienie.
-
Zawiadomienie organów ścigania w przypadku poważnego uszczerbku na zdrowiu.
-
Skarga do Sanepidu lub Inspekcji Handlowej w przypadku naruszenia norm higienicznych czy praw konsumenta.
6. Obowiązki salonu kosmetycznego
Aby ograniczyć ryzyko odpowiedzialności, przedsiębiorcy powinni:
-
informować klienta o możliwych skutkach ubocznych zabiegu,
-
uzyskiwać świadomą zgodę na wykonanie procedury,
-
dbać o higienę i bezpieczeństwo,
-
stosować wyłącznie certyfikowane preparaty i urządzenia,
-
prowadzić dokumentację zabiegów.
Odpowiedzialność prawna za źle przeprowadzony zabieg kosmetyczny może przybrać różne formy od cywilnej, przez karną, aż po administracyjną. Klienci mają prawo dochodzić rekompensaty za błędy, które naraziły ich zdrowie czy wygląd, a właściciele gabinetów powinni zadbać o najwyższe standardy usług i przejrzyste informowanie o ryzykach.
